Czym jest artroskopia?
Artroskopia stawu kolanowego to procedura diagnostyczno-terapeutyczna polegająca na wprowadzeniu do wnętrza stawu specjalnego urządzenia – artroskopu. Artroskop to cienka, metalowa rurka wyposażona w układ optyczny i źródło światła, które umożliwiają bezpośrednie oglądanie struktur wewnątrzstawowych. Oświetlenie, dostarczane przez włókna szklane, nazywane jest zimnym światłem, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia tkanek.
Artroskopia dzieli się na diagnostyczną i operacyjną. W diagnostycznej ocenia się rodzaj patologii wewnątrz stawu, natomiast w operacyjnej po zdiagnozowaniu problemu można od razu przeprowadzić zabieg naprawczy z użyciem specjalnych narzędzi wprowadzanych do stawu. Często artroskopia diagnostyczna jest wstępem do procedury operacyjnej.
Cel artroskopii
Artroskopia pozwala na precyzyjną ocenę struktur stawowych od środka, co ułatwia postawienie trafnej diagnozy i zaplanowanie leczenia. Dzięki niej możliwe jest jednoczesne przeprowadzenie zabiegów naprawczych, takich jak usunięcie uszkodzonej części łąkotki, wycięcie przerośniętej błony maziowej czy rekonstrukcja więzadeł. Procedura ta zmniejsza konieczność otwierania stawu, skracając czas rekonwalescencji i przyspieszając powrót do pełnej sprawności.
Artroskopia jest znacznie dokładniejsza niż inne metody diagnostyczne, osiągając skuteczność rozpoznania na poziomie 95%, podczas gdy inne metody, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) czy ultrasonografia (USG), oferują niższą precyzję. Artroskopia pozwala również ocenić efekty wcześniejszych zabiegów chirurgicznych oraz jest skuteczna zarówno w leczeniu przewlekłych schorzeń, jak i ostrych urazów stawu kolanowego.
Wskazania do artroskopii
Artroskopia jest zalecana w przypadku urazów stawów, niestabilności stawu, złamań śródstawowych, reumatoidalnego zapalenia stawów, zmian zwyrodnieniowych, obecności ciał obcych w stawie oraz guzów w obrębie stawu. Procedura ta jest stosowana zarówno u dorosłych, jak i dzieci.
Przygotowanie do badania
Przed artroskopią zazwyczaj wykonuje się badania obrazowe, takie jak zdjęcia rentgenowskie lub rezonans magnetyczny, aby uzyskać wstępne informacje o stanie stawu. Sam zabieg przeprowadza się w znieczuleniu przewodowym, miejscowym lub ogólnym, przy czym u dzieci preferowane jest znieczulenie ogólne.
Przebieg zabiegu
Artroskopia odbywa się na sali operacyjnej. Pacjent leży w pozycji umożliwiającej łatwy dostęp do stawu, np. z lekko zgiętą nogą w przypadku artroskopii kolana. Skóra wokół stawu jest dezynfekowana i osłaniana sterylnymi serwetami chirurgicznymi. W celu zmniejszenia krwawienia stosuje się opaskę uciskową, tzw. opaskę Esmarcha.
Do stawu wprowadza się artroskop przez niewielkie nacięcia skóry i tkanek podskórnych w precyzyjnie określonych miejscach. Przez dodatkowe nacięcia wprowadza się narzędzia chirurgiczne oraz przewody doprowadzające roztwór soli fizjologicznej lub dwutlenek węgla, które pomagają w utrzymaniu odpowiedniej przestrzeni roboczej i poprawiają widoczność. Obraz z artroskopu jest wyświetlany na monitorze, co umożliwia dokładną ocenę struktur stawowych, takich jak chrząstki, błona maziowa, więzadła, ścięgna i łąkotki. W razie potrzeby chirurg może przeprowadzić zabiegi naprawcze z użyciem dodatkowych narzędzi.
Czas trwania artroskopii
Zabieg trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, w zależności od złożoności problemu.
Postępowanie po zabiegu
Bezpośrednio po zabiegu pacjent pozostaje pod obserwacją. W pierwszych godzinach po artroskopii należy unikać obciążania operowanej kończyny. Po kilku godzinach, w zależności od zaleceń lekarza, można wstać i poruszać się z częściowym obciążeniem nogi. Dalsze postępowanie zależy od rodzaju przeprowadzonego zabiegu i obejmuje odpowiednią rehabilitację.
Możliwe powikłania
Choć artroskopia jest bezpieczną procedurą, mogą wystąpić powikłania, takie jak krwiak stawu, wysięk, a w rzadkich przypadkach ropne zapalenie stawu. W razie potrzeby artroskopia może być powtarzana. Zabieg jest bezpieczny dla pacjentów w każdym wieku, w tym dla kobiet w ciąży.
